صمغ باریجه
نام علمی: Ferula gumosa
مصارف صنعتی: صنایع داروسازی، صنعت عطر و ادکلن سازی، صنعت چسب
باریجه چیست؟
فرآوردۀ حاصل از گیاه باریجه دارای بوی قوی، معطر و دارای طعم گس و تلخ می‌باشد و به دو شکل سخت و نرم عرضه می‌گردد. باریجه سخت دارای دو نوع باریجه اشکی و توده‌ای می‌باشد. باریجۀ اشکی در اثر گزش حشرات، خراش طبیعی یا ایجاد شکاف بر روی ساقۀ گیاه به خارج ترشح میشود و پس از چند روز شیرۀ حاصل در مجاورت هوا سفت شده از گیاه جدا میشود. باریجۀ اشکی به رنگ سفید مایل به زرد یا زرد مایل به سبز یا مایل به قرمز می‌باشد به شکل مدور یا بی‌شکل با سطحی ناصاف و کدر می‌باشد. چنانچه شکسته شود مقطع آن زرد رنگ و شفاف جلوه می‌کند. اینگونه باریجه مدت‌ها نرمی خود را حفظ می‌کند، ولی بعداً به مرور زمان سخت و شکننده میشود به طوریکه در اثر خرد شدن به صورت گرد درمی‌آید. باریجه توده‌ای و حجیم که از تجمع قطعات اشکی نامنظم واقع در یک قسمت بی‌شکل و خمیری تشکیل میشود به صورت قطعاتی به ابعاد مختلف و نامنظم در معرض استفاده قرار می‌گیرد غالباً مایل به سبز، سبز قهوه‌ای، سبز مایل به زرد یا تیره است. در داخل آن، ناخالصی‌های متفاوت نظیر ریزه‌های خاک، خرده‌های ساقه، برگ و دمبرگ گیاه دیده میشود. باریجۀ نرم را باریجۀ عسلی می‌گویند و شیرابه‌ای غلیظ شبیه عسل با بوی تند و نافذ و به رنگ قهوه‌ای تیره می‌باشد. در اثر برش طولی یا عرضی قسمت یقۀ گیاه به خارج ترشح میشود و واجد 25 الی 30 درصد اسانس می‌باشد. باریجۀ عسلی یا صمغ باریجه را از پالایش باریجه توده‌ای نیز بدست می‌آورند.
موارد مصرف: از باریجه بیشتر به عنوان طعم‌دهنده در محصولات غذائی مانند نوشابه‌های غیرالکلی و فرآورده‌های گوشتی و یا معطرکننده و تثبیت‌کنندۀ عطرها در فرآورده‌های آرایشی استفاده میشود. از باریجه در گذشته همراه با آنغوزه در ناراحتی‌های عصبی استفاده می‌شده است . بنابر اعتقاد دامداران مصرف بوتۀ باریجه بوسیله حیوانات اهلی در تولید شیر آنها مؤثر است. لذا در مناطقی که دامداران از نظر تأمین علوفه رمستانه در مضیقه می‌باشند می‌توان اجازۀ جمع‌آوری ساقه‌های خشک شده را پس از ریزش بذرهای تولیدی به آنها داد.
آثار ضد درد، ضد باکتری و ضد قارچی عصاره‌های خشک هیدروالکلی حاصل از اندام هوائی، ریشه، باریجۀ اشکی و عسلی و همچنین اسانس آن بررسی شده است که در مقایسه با مورفین اثر ضد دردی ریشه و اندام هوائی آن بیشتر و نوع اشکی معادل و نوع عسلی کمتر از مورفین گزارش شده است .
همچنین اسانس باریجه بر میکروبهای مولد آکنه مؤثر بوده و رشد آنها را مهار می‌کند. عصاره‌های آب، هیدروالکلی، کلروفرمی در نگهداری امولسیون‌ها به مدت 6 ماه بدون تغییر فیزیکی و اختصاصات ظاهری مؤثر بودند .
مصارف صنعتی: از باریجه نوعی چسب مخصوص جهت چسباندن سنگهای قیمتی مانند الماس تهیه میشود. خاصیت مهم این چسب بی‌رنگی آن است. با این وجود بعلت اکتشاف و تولید چسب‌های سینتیک، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر مصارف فوق، اهمیت اصلی باریجه استفاده از آن در صنایع عطر و ادکلن‌سازی است، به طوری که یکی از خریداران اصلی عمدۀ باریجۀ ایران، کشور فرانسه و مؤسسه دیور آن کشور می‌باشد.